صفحهی پاره | ادمون ژبس

شعر ترجمه ــ ادمون ژَبس زادهٔ ۲ ژانویهٔ ۱۹۱۲ و درگذشتهٔ ۱۹۹۱، نویسنده و شاعر فرانسوی مصریالاصل و یکی از شناختهشدهترین نویسندگان در فرانسه پس از جنگ جهانی دوم بود. آثاری که او هنگام زندگی در فرانسه در اواخر دههٔ ۱۹۵۰ تا زمان مرگش پدید آورد، از نظر شکل و وسعت بسیار بدیع است. ژبس در قاهره به دنیا آمد و بزرگ شد و تحصیلات کلاسیک فرانسوی را گذراند. او از کودکی به زبان فرانسه مطالبی منتشر میکرد و برای تئاتر نیز مینوشت. از دههٔ ۱۹۳۰به بعد، او در فرهنگ آوانگارد هنری و ادبی قاهره فعال بود و در عین حال روابط خود را با شاعران و ناشران در فرانسه هم تقویت میکرد. او در سال ۱۹۵۲ به دلیل دستاوردهای ادبی خود به عنوان شوالیه لژیون افتخار انتخاب شد. ژبس در سال ۱۹۵۷ هنگامی که مصر اکثر جمعیت یهودی خود را اخراج کرد (بحران سوئز)، به پاریس گریخت. در آنجا جامعهٔ ادبی از او به عنوان شاعری تحتتأثیر سوررئالیست استقبال کرد، اما رویارویی با یهودیستیزی فرانسوی و سایهٔ کشتارهای نازیها باعث شد او در نوشتههایش تغییرات اساسی ایجاد کند که در نتیجه «کتاب پرسشها» در چند جلد را نوشت. کارهای او پس از تبعید از مصر نشاندهندهٔ آگاهی عمیقی است که از واقعیت وحشیانهٔ آشویتس نشأت گرفتهاند.
صفحهی پاره
دیدم که مردهها دوباره میمیرند،
خوابیده بر دریاها.
دیدم که مردگان پلی ساختهاند
اگر میگذشتی
تا ابد از پیات میآمدم.
میان دو آتش، میان دو هیمه
امپراتوریِ توفان و صخرههاست.
مستیِ زهرِ آماده
در جامِ شرابِ ماهیان و پرستوها.
اگر گذر میکردی، طرحِ گامهای تو میشدم
لجاجت اسرارآمیز رشتهها
و هرچه زمان لازم بود،
میگذاشتم تا جاودان کنم چهرهی تو را.
روزها از نهایتِ صداهای سکوت، شماره میشوند
سپس همه چیز تاریکیست.
دیدم که مردگان با سینههای ما نفس میکشند
و دریای بالای سرشان
سخت تنگ میکند نفسهایشان را.
حال آنکه تو بهجای هر دکل
داربستی برافراشتی
از صفحههای پارهپاره از صبر.
