باروی شعر

باروی شعر اول

در باروی شعر ‌ ‌ ۱. مهم برایمان شعر است، بدونِ صفت یا پیشوند و پسوندی خاص یا تعریفی دگماتیستی از شعر، چنانکه در سال‌های اخیر در ایران رایج شده است [شعرِ پیشا-؛ شعرِ پسا-؛ شعرِ زبان؛ شعرِ ساده و الخ)؛ ۲. از هر شاعری ـــ‌چه ایرانی چه غیرایرانی‌ـــ که شعری منتشر می‌کنیم، می‌کوشیم حتی‌الامکان شعرهای مطلوبِ بیشتری منتشر کنیم تا خواننده با پهنهٔ بزرگ‌تری از شعرِ او مواجه شود؛ ۳. همهٔ شعرها ـــ‌چه فارسی چه غیرفارسی‌ـــ در تحریریهٔ باروی شعر بررسی و تطبیق می‌شود؛ ۴. شعر برای بررسی پذیرفته می‌شود. ||| باروی شعر گاه‌به‌گاه در وب‌سایت و در قالب نسخهٔ پی‌دی‌اف منتشر می‌شود.

| از اینجا دانلود کنید |

پس از رمبو | موریس بلانشو

وقتی زندگینامه‌ی رمبو را می‌خوانیم، نمی‌توانیم جلودار شتاب خود سوی لحظه‌ای شویم که آن را به چیزی افراطی بدل می‌کند، چیزی که ماقبلی نداشته و دیگر از نو آغاز نخواهد شد. مالارمه می‌گوید: "ماجرای یکه‌ی تاریخ روح، او [رمبو] در زندگیِ خود شعرش را جراحی کرد." چگونه پی‌یر آرنو در کتابش پیرامون رمبو می‌کوشد این معما را روشن بگرداند، معمایی که پنجاه سال است می‌سوزد و الهام شاعرانه را مبهوت می‌کند و آن را از خود جدا می‌سازد مثل تیغی دودم؟

خطابهٔ اسرائیل پل سلان

خطابۀ اسرائیل تفاوت بارزی با خطابه‌‎های پیشین دارد. شور و شعف از کلمۀ تازه به‎‌دست‌‎آمده، غرور و سرافرازی، و لحن همدلانه (امیدوارم، فکر می‎‌کنم، می‎‌فهمم، درک می‎‌کنم، می‌‏یابم، آیا حاصلِ دیدار و نزدیکی او با نصف‏‌النهار است؟ آیا مواجهۀ او با یهودیتش موجب شده که این کلمه، که پیشتر در خطابۀ «برمن» گفته بود: «آنچه باقی ماند، زبان، گم‌‎نشده ماند؛ آری برخلاف همه‌‎چيز! اما اينک می‌‎بايست از ميان بی‌‎پاسخ بودنش عبور کند، از ميان لال‎بودگی دهشتناک عبور کند و از ميان هزار سخنِ تاريکِ مرگ‌آور عبور کند.

اطلس غربت محمود داوودی

باروی شعر اول

بوطیقای نیما

هدف از این نوشته بررسیِ انقلاب شعریِ نیما (۱) از منظر صرفاً ادبی، (۲) با توجه به آرای خود نیما و (۳) با رویکرد ساختارگرایانه است. (۱) بدیهی است که تحول ادبی پس از دوران مشروطیت در ایران، که نظریۀ شعر نیما یکی از پیامد‌هایش بود، زمینه‌ها و ضرورت‌های اجتماعی و سیاسی داشته است، لیکن بحث پیشِ رو صرفاً ناظر به جنبۀ ادبیِ انقلاب نیماست و اگر ناگزیر به نکته‌ای از جنس مسائل اجتماعی و سیاسی نیز اشاره‌ای شود، اولاً با ارجاع به تحقیقات صاحب‌نظران این حیطه خواهد بود و ثانیاً در پرانتز یا حاشیه خواهد آمد. این به معنای نادیده گرفتنِ امرِ اجتماعی و سیاسیِ دخیل در پیدایش آن نیست، چنان که بررسی یک شعر صرفاً از منظر علم بیان به معنای نادیده گرفتن سرشت تخیل و مسائلِ شناختیِ ذی‌مدخل در خلق استعاره و مجاز نیست. اتخاذ یک منظر مشخص به معنی ردّ نظرگاه‌های دیگر نیست، بلکه نفی‌مسئولیتی است آگاهانه تا پژوهشگر را از لغزیدن به بیراهۀ پر گفتن و، در عین حال، هیچ نگفتن مصون دارد.

سیداشکان خطیبی

جاودانگی در مردگی

درست همانگونه که پرنده را می‌گیرند، بی‌آنکه خط و خراشی بر آن بیفتد، با کمال احترام خونش را می‌کِشند، پوستش را جلا می‌زنند، بر صدرش می‌نشانند تا خشکش کنند، بر سر نیما هم، بسیاری بارها، همین آمده است: نیما را با مقام «پدر شعر نو» تاکسیدرمی کرده‌اند. هرکس به پرندۀ خشک‌شده نگاه کند می‌فهمد که جایش امن‌تر است، پر و بالش خشک‌تر. انگار هستیِ دیگری، هستی‌ای جاودانه، به او بخشیده‌اند. ولی این جاودانگی جاودانگیِ مردگان است، جاودانگی در مردگی. زیرا پرنده پوش و پوشال نیست، پرواز است. پرنده کاری است که می‌کند. می‌گویند کار نیما اگرچه هنوز پخته نیست، کاری است که می‌توان آن را اندک‌اندک تکامل بخشید. به این ترتیب، نیما را از «مصونیت پدری» برخوردار می‌شمارند. دیگرانی شعر او را از اساس آغازگر نمی‌دانند. زیرا اگر به مضمون باشد، پیش از او کسانی شعر نو گفته‌اند و اگر به وزن شکسته، باز هم عده‌ای بر او تقدم دارند. در نتیجه مصونیت پدریِ نیما را سلب می‌کنند و می‌کوشند ضعف‌ها و قوت‌ها را به‌خودی‌خود به سنجش آورند.

امین حدادی

بازبینی شعر محمود داوودی

سال‌ها می‌گذرد. هست و نیست با سایه‌ها و در سکوت. از رفقا همان حدیث بی‌خبری: «زنده است!» اما برای او که راویِ لکنت است «راهِ ارتباطی»، ریشخندی بیش نباید باشد. اصلاً چه معنا دارد سراغ از شاعر گرفتن؟ دوستی می‌گوید آخرین بار در اجتماعی بزرگ مثل شبحی از گوشه‌ی خیابان گذشته؛ شاید از هول دیدنِ غریبه و آشنا یا وحشت از شنفتنِ ندبه‌ها و خطابه‌ها. خبرِ شاعر به گوش که می‌رسد؟ در مسیر پلکانیِ جنگل یا باغی ایستاده ـــ کمی خمیده ـــ با عینکی بر چشم که قابی سیاه دارد و پیراهنِ آستین‌کوتاهِ سیاهی بر تن، آرنجِ دست تکیه‌داده به ستونی سنگی و دست دیگر به حالت خطاب و انگشتِ اشاره در هوا با زهرخندی به دوربین نگاه می‌کند.

اذن دخول

منظومۀ اذل دخول را، جدای از الحاقیۀ آخر کتاب، ده زیارت‌نامه شکل می‌دهد؛ نه از آن دست که برای مکان‌های مقدس می‌نویسند، بلکه زیارت‌نامه‌هایی که از دیدار مکان‌های نفرینی ‌ــ یا دست‌کم، بنابر آنچه من تجربه کرده‌ام، از دیدار فضاهای نامقدس‌ــ شکل بگیرد. در شعر فارسی ادراک شاعر همواره انباشته از تصاویر قدسی و ادبی است؛ برای ویران کردنِ این پهنه، چاره‌ای نداشتم جز به خدمت گرفتن امکانات خودِ آن. افسون‌زدایی از مکان با افسونی دیگر؛ این‌بار بدون منبع و به‌نحوی واژگونه: دعایی عمودی، از پایین به پایین‌تر؛ رو در رو. ــــ امین حدادی