مرکوری؛ جامبولونیا (ژان دو بولونی)

مرکوری؛ جامبولونیا (ژان دو بولونی)

جامبولونیا (ژان دو بولونی). متولد ۱۵۲۹ در دوئه (فرانسه)، درگذشته‌ی ۱۶۰۸ در فلورانس. مرکوری، ۱۵۸۰. برنز. ارتفاع ۱۸۷ س م. موزه‌ی ملی بارجلّو، فلورانس.

فوران هوا از دهانِ نقابی چونان بازنمود «بادِ جنوب» بیرون زده است و مرکوری، سفیر ایزدان رومی، به حالت پرواز و ایستاده بر نوک پا انگشت اشاره‌­اش را رو به آسمان، جایگاهِ ژوپیتر، گرفته است. اگر غرض اصلی هنرمند رهاندنِ جسمانیتِ فیزیکیِ مجسمه از ایستایی و جاذبه بوده باشد، می­‌توان گفت که تا اندازه‌­ای به مقصود رسیده است. زیباییِ متصنع و شیوه­‌گرایانه با خیال­‌پردازی باروک درآمیخته است و به این مجسمه­‌ی بالابلند و ظریف حالتی سیّال و موم­‌مانند بخشیده است. در طرحِ اولیه‌­ی مجسمه‌ی مرکوری به هنگام اقامت جامبولونیا در بولونیا بالی سنگین تمهید شده بود، اما مجسمه­‌ساز در بازگشت به فلورانس از این فکر روی گرداند و مجسمه­‌ای ساخت که اکنون یا گم شده است، یا همان است که امروزه در گالری هنر وین نگه­داری می­‌شود؛ مجسمه‌­ای که کوسیمو دِ مدیچی اول چونان هدیه­‌ای دیپلماتیک به ماکسیملیان دوم امپراتور مقدس روم هبه کرد. طرح نهایی مرکوری برای نصب در جلوِ آب­نمای ویلای مدیچی­‌ها در رم به سال ۱۵۸۰ تکمیل شد. ژان دو بولونی که ایتالیایی­‌ها او را جووانی دا بولونیا یا جامبولونیا می‌خوانند، مجسمه­‌سازی اصالتاً فلاندری بود. او در دوره­‌ای می‌زیست که هنرمندان زیرِ سایه­‌ی بزرگان هنر رنسانس چاره­‌ای جز آن نداشتند که پیشینیان را نه بر پایه­‌ی نبوغ، بلکه با توسل به مهارت و استادیِ خود به چالش طلبند. اگر طرحِ مرکوریِ جامبولونیا را به مجسمه­‌سازی از یونان باستان یا حتا میکل­‌آنژِ عصرِ رنسانس نشان می­‌دادند، آن را مناسبِ مجسمه‌­ای نمی­‌دانست که علی­‌القاعده می‌­بایست از دلِ تخته­‌سنگی عظیم بیرون آید، اما جامبولونیا با همان جدیت که ممکن بود میکل­‌آنژ طرح مرکوری را مناسب نداند، هنجارها و قواعدِ مرسوم را به چالش طلبید و توفیق هم یافت.

بوردل؛ چِلّینی؛ روسّو؛ فیورنتینو؛ میکل­آنژ