ولایت فقیه
ولایت فقیه مجموعهٔ نظریات فقیهان شیعه دربارهٔ حقوق و تکالیف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، قضایی، و تربیتی فقها در عصر غیبت
انقلابِ اسلامیِ ایران
انقلابِ اسلامیِ ایران اشاره من تاریخدان نیستم، تاریخ‌خوان، شاید، آن هم البته خیلی کم، خیلی کمتر از اساتید عظام
آه، اسکندر
آه، اسکندر ۱ انسان ایرانی موجود عجیبی‌ست. هروقت دستش به دهانش رسیده، سودای دوردست‌ها به سرش زده و در
شمشیر در پرندگان
شمشیر در پرندگان یادِ روانشاد استاد محمدجعفر محجوب عاشقِ شعر و ادبِ پارسی و عاشقِ کبوتران به نو کردنِ ماه
پارک اتابک و کنفرانس تهران و باقی قضایا
پارک اتابک و کنفرانس تهران و باقی قضایا جای عجیبی‌ست این پارک اتابک. مثل تاریخِ ما و هویت ما غایب
گذر از مسیحیت، بازگشت به پاگانیسم
نقد کتاب: گذر از مسیحیت، بازگشت به پاگانیسم ــ باری، از میان آن همه اثر، چه یونانی چه رومی، هیچ اثری به اندازه‌ی منظومه‌ی لوکرتیوس تأثیرگذار و دوران‌ساز نبوده است، و شگفتا که دوران‌ساز نه به دوران خود، بل در هزار و چهارصد سال بعد. مسیحیت آثار و اندیشه‌های افلاطون و ارسطو را جذب کرد، اما آثار اپیکوریان و ماده‌باوران...
اجتماع نقیضین
نقد کتاب: اجتماع نقیضین ــ توصیف فلسفی بدیو از پولس چه مقصودی را دنبال می‌کند؟ «پولس = رخداد». کتاب بدیو قرار است به این پرسش از رهگذر پولس حواری پاسخ دهد: «چگونه باید ازنو نظریه‌ای درباب سوژه بنیاد نهیم که هستی سوژه را تابع بُعد تصادفی رخداد و نیز تابع حدوث ناب کثرت وجود می‌سازد، آن هم بدون قربانی کردن...
بی‌خویشتنی فلسفی آقای مترجم
نقد کتاب: بی‌خویشتنی فلسفی آقای مترجم ــ چرا دریابندری که خود یادآور می‌شود «بیخودی» و «بی‌خویشتنی» در «عرفان ایرانی» مفاهیمی مثبت‌اند، مفهوم منفی الیناسیون را در فلسفۀ غرب بررسی می‌کند و عنوان کتابش را می‌گذارد «درد بی‌خویشتنی» که هردو جزئش در حافظۀ فارسی عمدتاً مثبت است؟ پاسخ را در کتاب «درد بی‌خویشتنی» نمی‌یابیم. کتاب «درد بی‌خویشتنی» هم در معنای مثبت...
کافکا: انسان خاکستری
نقد کتاب: کافکا: انسان خاکستری ــ حتا وقتی کتاب «کافکا در خاطره‌ها» را می‌خوانیم و می‌بینیم آن‌همه آدم او را دیده‌اند و با او مراوداتی داشته‌اند، آن تصویر شبح‌گونه، به‌غایت ذهنی، معذب، و بیگانه زدوده نمی‌شود؛ تقویت هم می‌شود شاید. هم‌کارش در شرکت بیمه این‌طور توصیفش می‌کند: «چهره‌ی خاکستری مردی لاغر و جوان و قدبلند با موهای سیاه پرپشت و...
سرانجام تن می‌دهیم، مشتاقانه
نقد کتاب: سرانجام تن می‌دهیم، مشتاقانه ــ خواننده‌ای که مختصر آشنایی با براین مگی دارد، چندان در بند ادبیت یگانه رمان این فلسفه‌دانِ مشهور نخواهد بود. او پیشاپیش مفروض می‌گیرد که از فیلسوف یا فلسفه‌دان حرفه‌ای رمان به معنای دقیقِ کلمه توقع نمی‌رود. مگی از جنسِ کامو یا سارتر نیست که پیش و بیش از آنکه فیلسوف باشند، ادیب و...
در زمان خواهد آمد
نقد کتاب: در زمان خواهد آمد ــ [چه خوب که در مسافت ممکن است ما و اولیس جویسِ «بدیعی» به هم برسیم اما ای‌کاشکی پورسینا در سماع طبیعی (ترجمه‌ی فروغی، طبع نشر نو سابق) مداقه می‌فرمود که اگر در مسافت برسیم و در زمان نرسیم نه زمان در مسافت بوده‌‌ست نه مسافت در زمان و نه ما در مسافت و...
ارمغان پروست؟
نقد کتاب: ارمغان پروست؟ ــ چه چیز مسکوب را بدین اندیشه رهنمون شد که بگوید اگرچه شاهنامه از حیث آنکه حماسه و تاریخ است بازتاب زمان بیرونی‌ست، اما می‌توان، «به‌ظاهر متناقض»، آن را درون‌زا هم دانست؟ ارمغان مور هم تأویل شاهنامه‌ست و هم خود به اثری ادبی تبدیل می‌شود که باید تأویل شود، و بیش از آنکه «تحقیق» در معنی...
گربه‌ی ژاپنی
نقد کتاب: گربه‌ی ژاپنی ــ اتفاقی نیست که سوسه‌کی در رده‌ی سی‌وسومِ صد شخصیتِ برترِ تاریخ از دید مردمِ ژاپن جای دارد. در نظرسنجیِ تله‌ویزیونِ ژاپن (۷ مِی ۲۰۰۶) هیچ‌کدام از نام‌های شناخته‌شده و بزرگِ رمان‌نویسیِ ژاپنی رای نیاوردند. این نظرسنجی به‌خوبی جایگاهِ سوسه‌کی را در افکار عمومیِ ژاپنیان نشان می‌دهد. شاید سبب این باشد که هیچ کس به دقت...
بدن، هرزه‌گویی، ضیافت
نقد کتاب: بدن، هرزه‌گویی، ضیافت ــ نویسندگان مجموعه‌مقالاتی که ملاحظه می‌فرمایید، هریک از منظری کاربست نظریه‌ی باختین را در آثار شکسپیر پی گرفته‌اند: نقش دلقک‌وار جک کِید در «هنری ششم، بخش دوم»، جوهره‌ی گروتسک‌وار مرگ کارناوالی در «رومئو و ژولیت»، فالستاف می‌خواره‌ی بی‌سروپای رند در نمایشنامه‌هایی که در آنها ظاهر می‌شود، منطق کارناوالی «هملت»، و ملاحظات دیگر. مقاله‌هایی عالمانه از...
مدرنیته
نقد کتاب: مدرنیته ــ کتاب بسیار خوش‌خوان و خوش‌ترجمه و خوش‌دست جهان چگونه مدرن شد؟ گزارشی‌ست نغز و پرکشش درباره‌ی چگونگی یافتن این کتاب، زندگی و آثار پوجوّ براچولینی و معاصران اومانیست او، فضای عمومی آرا و نظریات در آستانه‌ی رنسانس، و البته تأثیری که درباب طبیعت چیزها بر آیندگان نهاد و به یک معنی موجد اندیشه‌هایی شد که امروزه...
شاه گوش می‌کند
نقد کتاب: شاه گوش می‌کند ــ امپراتور ستون خرگاه دولت است؛ در سیاست ستون باید اصولاً بلند و خدنگ باشد. کوتاه باشد، یا باید عکس را روتوش کرد یا زیر ستون چیزی گذاشت که بلندتر شود. تدبیر آسمانی گبر سلاسی این بود که هنگام جلوس بالشی زیر پاهاش بگذارند. اما نهادن به‌موقع بالش به زیر پای همایونی به این آسانی‌ها...
فرمالیسم، از سر خط
نقد کتاب: فرمالیسم، از سر خط ــ آیخن‌باوم می‌گوید: «مسئلۀ اساسی فرمالیست‌ها روش مطالعات ادبی نیست، مسئلۀ آنان ادبیات به منزله‌ی موضوع این مطالعات است». مثلاً ممکن است ما ریتم را در شعر تابع عروض بدانیم و عروض را فرع بر معنی ارزیابی کنیم. در این صورت ریتم مفهومی انتزاعی خواهد بود که خود را بر شعر تحمیل می‌کند. و...
بی‌پایانیِ روزِ بی‌نان
نقد کتاب: بی‌پایانیِ روزِ بی‌نان ــ برگشتم و انگار شخص پاسکوآل دوآرته در من حلول کرده باشد آن بخش را بازخواندم و یک‌لحظه دلم خواست تعدادی آدم که نمی‌بینم و نمی‌شناسمشان بردارند این کتاب را همزمان تو خلوتشان بخوانند و با خودشان فکر کنند: آخر رو چه حسابی پاسکوآل دوآرته، آن روستاییِ ساده‌زی که آن‌جور شیرین و لطیف محیط اطرافش...
اختراع صلح، اختراع خاورمیانه
نقد کتاب: اختراع صلح، اختراع خاورمیانه ــ در پایان جنگ اول که نشستند دور میز می‌دانستند چه می‌خواهند. یک نقشه گذاشتند روی میز، خط‌کش و قلمی برداشتند، مفهوم «خاورمیانه» را اختراع و قلمرو عثمانی را بین خودشان تقسیم کردند. مسئله‌ی ارض موعود هم باید حل‌وفصل می‌شد. قیمومیت آن منطقه‌ی مناقشه‌برانگیز به انگلستان رسید. انگار جنگ دیگری لازم بود، تأسیس اسرائیل...
در جهان نوابغ
نقد کتاب: در جهان نوابغ ــ در سراسر کتاب نبوغ، شکسپیر شخص اول است. او خورشید منظومۀ شعور بشری‌ست و باقی نوابغ اقمار منظومه‌اند، البته چند تایی از این اقمار داعیۀ هماوردی دارند با خورشید اعظم، اما تا می‌آیند از مدارشان خارج شوند و جای خورشید را بگیرند، سروکله‌ی فالستاف پیدا می‌شود و رندانه سروانتس و دانته و گوته و...
شکسپیر و سیاست؟ پس اقتصاد چی؟
نقد کتاب: شکسپیر و سیاست؟ پس اقتصاد چی؟ ــ فضایل بی‌شماری به شکسپیر و آثارش منسوب است و سودبرندگان، حتا شاید تا مغز استخوان صادقانه، می‌خواهند این فضایل را به جهانیان منتقل کنند. اما اگر جهان ما از روانی‌های توطئه‌بین و توطئه‌گری مثل ریچارد سوم و مکبث عاری شود چه؟ بعله قربان! شکسپیر در نمایش سبعیت خلاصه نمی‌شود! کمدی هم...
پیامبر مورخ
نقد کتاب: پیامبر مورخ ــ با خواندن کتاب عظیم و خواندنی تاریخ انقلاب روسیه، نوشتۀ لئون تروتسکی، درگیر چنین پرسش‌ها و دغدغه‌هایی می‌شویم. اما مگر ممکن است که فقط همین باشد؟ آن‌همه شور و استعاره مگر می‌گذارد روایت مؤلف را باور نکنیم؟ شگفت کتابی‌ست این کتاب. پیامبری آن را نوشته که به قول آیزاک دویچر روزی مسلح بود، بعد بی‌سلاح...