طوفان
دفتر پانزدهم بارو ــ گفت که بعضی طوفان‌ها در شاخ و برگ درختان می‌خوابند و یک شب، یک شب که ظاهراً همه‌چیز آرام و ساکت است، به‌سرعت برق، از درختی به درختی می‌جهند، آنها را در آنِ واحد تکان می‌دهند و شاخسارها را لخت می‌کنند. بعضی طوفان‌ها در پستوها می‌خوابند. (وقتی بیدار می‌شویم، متوجه می‌شویم که فروپاشی از درون شروع...
پیراهنی در باد
خوب می‌دانیم که باد هیچ پیراهنی را به جای دوری نمی‌برد، بلکه در یکی از همان گوشه‌های متروکه حیاط، در یک فضای مرده، و یا یکی دو کوچه آن‌طرف‌تر پرت می کند و راهش را می‌گیرد و می‌رود. می‌گردیم و پیدایش میکنیم. بعد که تن‌مان میکنیم باز همان احساس قدیمی به سراغ‌مان می‌آید که آیا این پیراهن به راستی مال...
راه و جاده ـ توقف و عبور
میلان کوندرا با گفتن این‌که راه‌ها از روح و روان انسان‌ها حذف شده است، می‌خواهد به این نتیجه برسد که ادبیات و به ویژه رمان معاصر، همان راه‌های گم و محو شده‌ای‌ست که باز از نو، در اذهان انسان‌هایی گشوده می‌شود که به جاده و مسیر مستقیم آن خو گرفته‌اند. و این‌که رمان، جاده‌ای نیست که ما را از نقطه‌ای...
بی‌خاصیت
بی‌خاصیت احمد خلفانی این‌گونه نیست که مرد بی‌خاصیتِ مورد نظر روبرت موزیل واقعا بی‌خاصیت باشد. درست‌تر این است که بگوییم
رمان؛ زندگی‌های آن سوی واقعیت
دفتر دوازدهم بارو ــ یکی از دلایل این که ما، چه به‌عنوان خواننده و چه به‌عنوان نویسنده، هر بار ناچاریم به چیستی رمان بپردازیم، از آنجا می‌آید که این گونه‌ی ادبی با امکانات بی‌پایان سروکار دارد. رمان در حقیقت، در کنار خط زندگی ما، یک حجم را به نمایش می‌گذارد. حجمی از امکانات مورد استفاده قرار نگرفته، رویاهای به‌عمل نیامده...
در باب عشق
در باب عشق وقتی نوجوانی بیش نبودم و دلم برای دختر همسایه‌ای پر می‌زد که نه خودش و نه خانواده‌اش
از دروغ‌هایی که می‌گوییم
دفتر دهم بارو ــ «غیرواقعی» بودن ادبیات داستانی، نقطه‌قوت آن است، چرا که، از راه‌هایی غیر از راه‌های معمول می‌رود و واقعیت‌های ممکن یا ناممکن دیگری در مقابل واقعیت موجود می‌آفریند. آلیس را نه حرکت‌های جهشی خرگوش و آن‌چه در سطح اتفاق می‌افتد، به رؤیا و ماجراجویی داستان‌وار می‌برد، بلکه حفره‌ی تاریکی که در آن می‌افتد. او وقایع را دیگر...
زیر سقف گودو
دفتر نهم بارو: زیر سقف گودو ــ ولادیمیر و استراگون، در تمام مدت انتظار، هم‌دیگر را «دیدی» و «گوگو» صدا می‌زنند. این اسامی مصغر بسیار هوشمندانه انتخاب شده‌اند. بخشی از هر کدام از آنها را در واژهٔ «گودو» می‌بینیم. و گودو پنداری ترکیبی از خود آن‌هاست. هم‌چون قافیه‌هایی همساز و آهنگین از درون و بیرون. طوری که اگر هم، به...
انزوا در میانهٔ میدان
دفتر هشتم بارو: انزوا در میانهٔ میدان ــ یکی از دلایل پیش‌بینی‌ناپذیر بودن رفتارهای قهرمانان داستایفسکی، که ما نمونهٔ بارزش را در همین میشکین، شخصیت اصلی رمان ابله، می‌بینیم، این است که رفتارهایشان بر طبق منطق پذیرفته‌شده و عادت‌های فکری و عملی ما صورت نمی‌گیرد. معمولاً آدم‌هایی قابل پیش‌بینی هستند که طبق قراردادهای نوشته و یا نانوشته، طبق عادت‌های ما عمل می‌کنند....
صد سال تنهایی آنها و چهل سال تنهایی ما
صد سال تنهایی آنها و چهل سال تنهایی ما نگاهی به اشراق درخت گوجه سبز، نوشتهٔ شکوفه آذر
در باب عشق
بی‌ستون بارو ــ می‌بینیم که همه این‌ها نیز به ادبیات و تخیل ادبی ارتباط می‌یابد. بین جروم و یوزفینه، خصیت‌های «زلزله در شیلی» عشقی «نامشروع» نطفه می‌بندد و آنها در حیاط کلیسا به عشق ورزی می‌پردازند. نتیجه مشخص است، هر دو جداگانه و بی‌خبر از هم به زندان افکنده می‌شوند و یوزفینه به اعدام محکوم می‌گردد. پس از زندانی شدن...
قمارباز داستایفسکی و حوادث اتفاقی سرنوشت ساز
نقد کتاب: قمارباز داستایفسکی و حوادث اتفاقی سرنوشت ساز ــ در قمار هیچ چیز حساب شده نیست. این كه بخواهیم با حساب و كتاب‌های گوناگون به ثروتی هنگفت برسیم، انتظاری است عبث و بیهوده. منظور داستایفسكی البته چیزی وسیع‌تر و پیچیده‌تر از محدوده بازی است. قمار در كتاب «قمارباز»، قمار در زندگی است، بهتر است بگوییم، خود زندگی است. اشخاص...
مارش رادتسکی، مکانیسم قدرت و افول
نقد کتاب: مارش رادتسکی، مکانیسم قدرت و افول ــ رمان مارش رادتسکی، نوشتهٔ یوزف روت، نویسندهٔ بزرگ اتریشی را می‌توان در کنار جن‌زدگان داستایفسکی از مهم‌ترین رمان‌های سیاسی جهان دانست. اگر جن‌زدگان داستان شخصیت‌هایی علیه قدرت است، رمان مارش رادتسکی، منتشر شده در سال ۱۹۳۲ میلادی، داستان قدرت و مکانیسم آن است. قدرت یک امپراتوری رو به افول و سقوط...