پرسش‌های کارگری کتابخوان از تاریخ | برتولد برشت

شعر ترجمه: پرسش‌های کارگری کتابخوان از تاریخ ــ ترجمهٔ محمود حدادی ــ برتولد برشت: تا پیش‌از آن‌که برای دو چشم و یک ذهنِ آدمی هزار کانال تلویزیونی بر سر پا بیاورند و با افزایش هرچه بیش‌تر شمار آن‌ها، بیماری هرزه‌جویی با دستگاه کانال‌یاب را عمیق‌تر کنند، از سرگرمی‌های عمده‌ی مردم مطالعه‌ی تاریخ، یا قصّه‌ها و افسانه‌های تاریخی بود. بازخوانی تاریخ، سرگذشتِ گذشتگان را آینه‌ی سنجشِ اکنون می‌سازد، ولی هنگامی که ما تاریخ را میراث مشترک همه‌ی انسان‌ها بگیریم و بااین‌حال، در جست‌وجوی جایگاه خود در عرصه‌ی آن، ارزش‌ها و معیارهای خود را در آن بازنیابیم، میل اعتراض در ما بیدار می‌شود. چه، درست آن نکاتی که تاریخ‌نگار در بررسی‌ها و بازپردازی‌هایش به گوشه‌ای کور رانده است، بیش از همه به چشممان می‌زند، ما را دل‌سرد می‌کند و به چالش با او برمی‌انگیزد.

پرسش‌های کارگری کتابخوان از تاریخ

تبای هفت‌ دروازه را که بنا کرد؟
در کتاب‌ها نام پادشاهان را آورده‌اند.
مگر آیا پادشاهان بودند که لاشه‌ی سنگ به دوش می‌کشیدند؟
بابل بارها ویران شد.
چه کسی هرباره بازش ساخت؟
در کدامین خانه‌‌های لیما
خشت‌زنانِ این شهرِ طلاآذین ساکن بودند؟
آن شب که کار بر دیوار چین پایان یافت، بنّایان کجا رفتند؟
رومِ بزرگ آکنده از طاق‌های پیروزی است،
چه کسی آن‌ها را برپا کرد؟
و قیصرها، هرباره بر که پیروز می‌شدند؟
آیا بیزانس، ستوده‌ی آن‌همه ترانه‌ی بسیار،
محضِ سکونتِ مردم خود جز کاخ نداشت؟
خود حتی در آتلانتیسِ افسانه‌ای، آن شب که دریا در کام خویش فرویش بلعید،
اربابان در غرقاب به عربده ازپی غلامان خود صدا می‌زدند.

اسکندرِ جوان هند را گرفت.
او تنها؟
سزار قوم گالیا را شکست داد.
آیا دست‌کم آشپزی به هم‌راه نداشت؟
فیلیپِ اسپانیایی بر شکست ناوگان خویش اشک ریخت،
جز او آیا کسی اشک نریخت؟
فریدریش دوم در جنگ‌های هفت‌ساله پیروز شد.
دیگر چه کسی در این پیروزی سهم داشت؟
هر ورق، یک پیروزی
چه کسی شیرینی پیروزی را می‌پخت؟
دهه‌به‌دهه، مردی بزرگ.
چه کسی هرباره بها می‌پرداخت؟

هر میزان گزارش،
هم چندان پرسش.