مریم عذرا و کودک قدیسان؛ پیتر پل روبِنس
مریم عذرا و کودک قدیسان؛ پیتر پل روبِنس
پیتر پل روبِنس. متولد ۱۵۷۷ در زیگن (آلمان)، درگذشته‌ی ۱۶۴۰ در آنتوِرپ (بلژیک). مریم مقدس و کودک با قدیسان، ۱۶۲۷ـ ۱۶۲۸. پیش‌طرح برای تزئین محراب، رنگ و روغن روی چوب. ارتفاع ۸۰، عرض ۵۶ س. م. نگارخانه‌ی برلین، آلمان.
این تابلوِ پرشور مجمعی‌ست از قدیسان گرداگرد سریرِ مرتفع مریم عذرا با عیسای کودک. در پیش‌زمینه آگوستین قدیس، شهید لورنس قدیس با فلزی که بدان مقتول شد، و نیکلای قدیس اهل تولنتینو را میبینیم. در سوی دیگر قدیس جورج با اژدها و قدیس سباستین با تیر و تیردادن مهربانانه به هم چشم دوخته‌اند. مردی جنگی با نخلِ شهادت در حال زانو زدن در مقابلِ سریر است. زنانی ازخودبی‌خود با راهبه‌ای در میانشان صحنه را می‌نگرند. پیش پای مریم عذرا دختری جوان، در اشاره به خواب کاترین مقدس، در کنار فرشته‌ای کوچک زانو زده است تا دسته‌گلی از عیسای کودک دریافت کند. قدیس یوسف این صحنه را از پشت سر مریم عذرا با محبت می‌نگرد. پطرس قدیس با کلید و پولس قدیس با شمشیر به حالت مراقبه در گوشه‌ی بالای چپ ایستاده‌اند. در سمت مقابل هم یوحنای قدیس به حالت خلسه دست بالا برده است. دو فرشته‌ی کوچک نیز برّه‌ای گریزان را به سوی سریر می‌کشند. در آسمان دو فرشته حلقه‌ی گلی را بر فراز سر مریم عذرا نگه داشته‌اند. باید مقایسه کرد این تابلو را با آثاری در همین موضوع تا دریابیم روبِنس با چه تسلط و روانی از عهده‌ی بازنماییِ این نقش‌مایه‌ی کهن برآمده است. حرکت، نور، فضا، و تعددِ اشخاص در این تابلو به نسبتِ نقاشی‌های گذشته جلب توجه می‌کند. روبنس در جوانی به ایتالیا سفر کرد اما به‌رغم تأثیرپذیری از نقاشانِ ایتالیا هرگز یکسره به مکاتب نقاشی آنجا نپیوست و اصالت فلاندری خود را حفظ کرد. آنچه او پس از بازگشت به آنتورپ به ارمغان آورد گرایش به کشیدن پرده‌های بزرگ برای محراب‌ها و کاخ‌ها بود، اما، به‌رغمِ این، او به سنتِ نقاشان شمالی پایبند ماند و نقاشی‌های بسیاری نیز در موضوعاتِ معمولی خلق کرد.
تیسیَن؛ فان دیک؛ مایول؛ وِرونِزه؛ یوردانس
متن‌های دیگر از روزن
