خوابِ گسیخته؛ فرانسوا بوشه
خوابِ گسیخته؛ فرانسوا بوشه
فرانسوا بوشه. متولد ۱۷۰۳، در پاریس، درگذشته‌ی ۱۷۷۰ در همان‌جا. خوابِ گسیخته، ۱۷۵۰. رنگ و روغن روی بوم. ارتفاع ۹/۸۱، عرض ۲/۷۵ س. م. موزه‌ی متروپولیتن، نیویورک.
مردی جوان گردنِ دختری را که در میان گوسفندان زیر درختی بر سنگی لمیده است به‌شوخی با تیغهی کاهی قلقلک می‌دهد تا او را از خواب بیدار کند. سگ نگهبان گله با چشمانی متعجب به این صحنه خیره است، تو گویی معنای آن را درمی‌یابد. این نقاشی از دو مکتب نشان دارد؛ از یکسو به واسطه‌ی مضمونش یادآور سبک «نقاشی زندگی روزمره» یا ژانر است، و از دیگر سو به لحاظ فرم یادآور سبک روکوکو با آن خطوط منحنی و رنگ‌های شاد و حالت صدفیست. این صحنه نه با شکوه و جلال هنر کلیسایی نسبت دارد، نه از هنرِ باستان‌گرای عصر رنسانس نشان دارد. در عوض، دقت ترکیب‌بندی و استواری در ترسیم اندام و حالات بدن‌های انسانی و گوسفندان و لباس‌های دهقانی دختر و پسر، و نیز نورپردازیِ این صحنه‌ی آفتابی، بدان سبُکی و ملاحتی خاص می‌بخشد. بوشه یکی از پرطرفدارترین نقاشان تزئینی روزگار خود بود و به‌ویژه برهنه‌گاره‌های آمیخته با مضامین اسطوره‌ای‌اش هواخواهان بسیار داشت. اما موفقیت‌های او دیری نپایید و در واپسین سال‌های زندگی هنری‌اش کمابیش سکه‌اش از رونق افتاد. اگرچه تولید بیش از حد، اغتشاش و بی‌نظمی در ترکیب‌بندی‌ها، و تکرارِ مضامینِ آموخته در کسادی بازار او بی‌تأثیر نبود، اما افولِ رونق بوشه بیشتر نتیجه‌ی زوال سبک روکوکو و برآمدن نئوکلاسیسیم است که موجبات انتقادهای سهمگین نه فقط از او و آثارش، بلکه از کلیت سبک روکوکو را فراهم آورد. البته نباید از نظر دور داشت که سبک روکوکو در نتیجه‌ی نقد نئوکلاسیک‌ها یکسره از میان نرفت و با تأثیر نهادن بر مکتب رمانتیسیسیم به نوعی در آن مکتب استحاله یافت.
انگر؛ دروئه؛ فراگونار؛ مور؛ واتو؛ وِسِلمن
متن‌های دیگر از روزن
